Hanefî
mezhebinin imamı, büyük müctehid.
İslâm’da
hukukî düşüncenin ve ictihad anlayışının gelişmesinde önemli payı olup daha çok
Ebû Hanîfe veya İmâm-ı Âzam diye şöhret bulmuştur. Ehli
sünnetin dört büyük imamının birincisi, Hanifi mezhebinin kurucusudur. Hicri,
seksen yılında Kûfe’de doğdu. Ashâb-ı Kiram'dan Enes bin Malik, Abdullah bin
Ebû Evfa, Sehl bin Saad Said-i ve Ebûl Fadl Amir bin Vâsile zamanlarına
yetişmiştir. Fıkıh ilmini, Hammad bin Ebû Süleyman'dan öğrendi. Tabiinden birçok
büyük zatlarla ve İmam-ı Cafer Sadık'la sohbet etti. Üstün bir aklı, herkesi
şaşırtan keskin bir zekâsı vardı. Fıkıh ilminde az zamanda eşi ortağı olmayan
bir dereceye yükseldi. Şöhreti, bütün dünyaya yayıldı.
Fıkıh ilmini ilk olarak kollara
ayırmıştır. Her branşın bilgilerini ayrı ayrı toplamış "feraiz" ve
"şurut" kitaplarını yazmıştır. Fıkıhtaki çok geniş bilgisini ve hele
kıyastaki harikulade kuvvetini, züht, takvadaki, hilm ve salahtaki akıllara hayret
veren, üstünlüğünü bildiren kitapları sayılamayacak kadar çoktur. Talebesi pek
çok olup içlerinden büyük müctehidler yetişmiştir. Hicri 150 yılında vefat
etmiştir. Bağdat'ta medfundur.